ในวันที่เพลง ประเทศกูมี กลายเป็นคลื่นใต้น้ำที่คนรักประชาธิปไตยฟังกัน หรือใช้เป็นสัญลักษณ์ในการด่ารัฐบาลเผด็จการที่ง่อยเปลี้ยในการบริหารบ้านเมือง แถมยังตีมึนออกสื่อต่อการอภิปรายไม่ไหววางใจต่าง ๆ จนประชนชนเหนื่อยใจ ฝ่ายที่สนับสนุนเผด็จการก็มักจะพูดว่า ‘ถ้าประเทศไม่มีเสรีภาพ จะปล่อยให้คนร้องเพลงด่ารัฐบาลแบบนี้หรอ’  โดยที่ผู้พูดไม่รู้ว่า มีอีกหลายคนที่เกี่ยวข้องกับการเคลื่อนไหวเพื่อทวงคืนอำนาจกลับมาสู่ประชาชน ล้วนถูกฝ่ายตรงข้ามคุกคามด้วยวิธีต่าง ๆ หรือบางคนก็หายสาบสูญไปเลยก็มี

บางประเทศที่กฎหมายรุนแรงมาก ๆ โดยเฉพาะรัฐศาสนาที่มีข้อบังคับไม่สอดคล้องกับความเป็นอยู่ของประชาชน บทลงโทษที่ไม่คำนึงถึงหลักสิทธิมนุษยชน ประเทศอิยิปต์คืออีกหนึ่งตัวอย่างของการใช้อำนาจคุกคามประชาชนได้อย่างน่ากลัว

“ขอร้อง อย่าลงโทษลูกของฉันเลย” น้ำเสียงของคนเป็นแม่จะขาดใจตายออกสื่อไปทั่วประเทศ หญิงคนหนึ่งไม่เปิดเผยชื่อออกมาร้องขอความเป็นธรรมให้กับลูกชายของเธอระหว่างถูกทางการจับตัวไป เขาคือ Hamo Bika ศิลปินชื่อดังในประเทศอิยิปต์  ด้วยข้อหาร้องเพลงแนว mahraganat ที่ขัดกับหลักการข้อห้ามของศาสนาอิสลาม

Mahraganat เป็นภาษาอารบิกแปลว่า ‘festival’ หรือเทศกาลเฉลิมฉลอง มันผสมเพลงพื้นเมืองเข้ากับดนตรีอิเล็กทรอนิกได้อย่างสนุกกสนาน การคำร้องด้วยภาษาปากที่ถ่ายทอดความอัดอันของชีวิตรากหญ้าหรือสรรเสริญกับชีวิตที่เรียบง่าย ส่วนใหญ่มักจะพูดถึงการเมือง เซ็กซ์ หรือชีวิตประจำวันอันยากลำบากของวัยรุ่น ทำให้เป็นเพลงฮิตในกลุ่มชนชั้นแรงงานของกรุงไคโรมาตั้งแต่ช่วงยุค 2000s เรียกว่าเปิดกันทั้งบ้านทั้งเมือง

แต่ล่าสุด รัฐประกาศห้ามเล่นเพลงแนวนี้อีกต่อไป ด้วยเหตุผลที่ว่ามัน ‘ผิดศีลธรรมและจารีตอันดีงาม’ (unethical and immoral) โดยหยิบยกเพลงฮิตติดชาร์ตของประเทศอย่าง Bent el-Geran (The Neighbor’s Daughter) ขึ้นมาเป็นเป้าหมาย เพียงเพราะมีท่อนที่ร้องว่า ‘ถ้าเธอหักอกฉัน ฉันคงต้องไปพึ่งเหล้าและกัญชาเพื่อเยียวยารักษาแผลใจ’ ซึ่งผิดกฎหมายในรัฐอิสลามทั้งสองอย่าง

นอกจากนี้ รัฐบาลยังห้ามไม่ให้ร้านค้า ผับ เรือสำราญ ออแกไนซ์หรือโปรโมเตอร์ เชิญศิลปินสาย mahraganat คนไหนมาเล่นดนตรีภายในประเทศอีกต่อไป โดยเฉพาะเพลง Bent el-Geran ที่ห้ามนำไปร้องเล่นเต้นรำที่ไหนอีกเลยเด็ดขาด ถ้าฝ่าฝืนมีบทลงโทษต่อผู้ว่าจ้างหรือผู้ร้อง โดยยืนยันว่าจะไม่มีเอกสารราชการแผ่นไหนอนุญาตให้พวกเขาเล่นดนตรีได้อีกเลย แถมรัฐกำลังยื่นเรื่องเพื่อขอให้สตรีมมิ่งระดับโลกอย่าง YouTube หรือ Soundcloud ถอดเพลง mahraganat ออกทั้งหมดด้วย

แม้เพลงของเขาจะผิดกฎหมาย แต่ก็มียอดคนดูสูงมากถึง 113 ล้านครั้ง แถมมีคนฟังเพลงนี้ของเขาถึง 60 ล้านครั้งบน Soundcloud อีกด้วย และเพลงเหล่านี้ก็ยังถูกเปิดอย่างต่อเนื่องในรถสาธารณะ ร้านอาหาร หรือแม้แต่งานแต่งงานของคนชนชั้นแรงงานหรือคนชนชั้นกลาง ไม่มีชาวบ้านคนไหนเห็นด้วยกับการตัดสินนี้ ดนตรี mahraganat มีชื่อเล่นอีกชื่อว่า ‘music of the slums’ สำหรับชนชั้นล่าง มันคือเพลงที่ให้กำลังใจและทำให้พวกเขาลืมความโหดร้ายในชีวิตไปได้ชั่วขณะหนึ่ง ชาวบ้านคนหนึ่งบอกว่า รัฐไม่ควรมีหน้าที่มาจำกัดหรือควบคุมว่าประชาชนควรมีรสนิยมยังไง จะฟังเพลงอะไรได้หรือไม่ได้ ยังไงเพลงนี้ก็จะอยู่ในใจทุกคนต่อไปเพราะมันกำลังพูดถึงปัญหาสังคม รัฐไม่ควรเซ็นเซอร์เพลงที่มาจากประชาชน แม้แต่ประชาชนที่อยู่ในชนชั้นสูงบางคนก็ไม่เห็นด้วย เพราะการแบนรังแต่จะทำให้คนยิ่งหันมาฟังเพลงเหล่านี้มากขึ้น เพราะ mahraganat ก็เริ่มฮิตในกลุ่มคนมีอันจะกินด้วยเหมือนกัน

แน่นอนว่าคนของรัฐบาลล้วนเห็นตรงกันว่าควรจะต้องแบนเพลงเหล่านี้ให้เร็วที่สุด ด้วยคำพูดหยาบคายหรือการพูดถึงเหล้ายาปลาปิ้งนั้นอันตรายกว่าไวรัสโคโรน่าด้วยซ้ำ แถมยังแพร่เชื้อได้ไวกว่าด้วย โดยศิลปินแห่งชาติก็เห็นด้วยว่าคำหยาบคายหรือสิ่งที่เป็นศัตรูกับศาสนาอิสลาม กำลังทำลายศิลปะและภาษาอังสวยงามของชาวอารบิกให้ย่อยยับ สิ่งเหล่านี้ไม่ได้เป็นสัญลักษณ์ของประเทศอิยิปต์อีกต่อไป

แต่สื่อหลายสำนักก็ออกมาค้านรัฐบาลกันเต็มที่ นักวิจารณ์เพลงบางคนบอกว่ารัฐบาลควรเปิดใจให้กับ Hamo Bika แทนที่จะแบนเขา การที่เพลงของเขาดัง ลูกเด็กเล็กแดงฟังกันทั้งบางแสดงว่าเขาเข้าใจประชาชนกว่ารัฐบาลอีก ถ้ารัฐคิดว่าเขาทำไม่ถูกทำไมไม่พูดคุยหรือให้ความรู้กับนักร้องคนนี้ ต่อให้เขามาจากครอบครัวชนชั้นกลางที่ไม่ได้ลำบากเหมือนแฟนเพลงของเขาเลยก็ตาม

ทุกคนมีความเห็นว่ายังไงกันบ้าง? การทำเพลงที่มีเนื้อหาหยาบคายจะทำให้ประเทศล่มสลายเลยได้หรือไม่? การที่มีคนบอกว่าพวกคุณยังพูดถึงรัฐบาลได้ไม่เห็นเป็นอะไรเลย แต่คนกลุ่มหนึ่งกลับไม่สามารถประกอบอาชีพที่ตัวเองรักได้อีกต่อไป ถูกคุกคามโดยกฎหมายของรัฐ นี่หรือคือเสรีภาพ? ประชาชนในประเทศเราก็กำลังโดนรัฐเผด็จการกดขี่โดยไม่รู้ตัวในการแสดงความคิดเห็น เหลือเพียงแค่เราจะรู้สึกตัวเมื่อไหร่มากกว่า อย่าให้ประเทศเราเป็นเหมือนอิยิปต์เลย

อ้างอิง
egyptianstreets.com
al-monitor.com
middleeasteye.net

• Twitter
• Line