‘เพลงเก่า ๆ ไม่ได้เพราะกว่าเพลงสมัยนี้’ และเหตุผลที่ทุกคนควรฟังเพลงใหม่ ๆ ตลอดเวลา
- Visual Designer: Karin Lertchaiprasert
- Writer: Peerapong Kaewthae
การฟังเพลงแนวใหม่ ๆ หรือตั้งใจฟังเพลงที่เราไม่รู้จักเป็นเรื่องยากมาก เพราะหลายคนมักจะชอบฟังเพลงที่เราชอบอยู่แล้วมากกว่าจะไปไล่ฟังเพลงที่เราไม่คุ้นเคย โดยมีผลสำรวจชี้ หลายคนอาจเลิกฟังเพลงหรือวงใหม่ ๆ หลังอายุ 30 เพราะชีวิตนี้ก็ยุ่งเหยิงมากพออยู่แล้ว ทั้งทำงาน เลี้ยงลูก จัดระเบียบชีวิตให้ดี แล้วเปิดเพลงที่เราร้องได้แทนดีกว่า การฟังเพลงเป็นเรื่องของความทรงจำมากกว่าการหาประสบการณ์ใหม่ ๆ
เราจะฟังเพลงใหม่ ๆ ไปทำไม ในเมื่อเรามีเพลงทุกอารมณ์ที่เราต้องการอยู่แล้วบน YouTube หรือสตรีมมิ่งต่าง ๆ ต่อให้นึกไม่ออกว่าจะฟังอะไรดี เราก็ยังมีเพลย์ลิสต์ที่รวมเพลงยุค 90s ให้เราร้องตามได้ทุกเพลงอยู่ จะเสียเวลาไปฟังเพลงที่เราอาจจะไม่ชอบทำไม
นี่คือคำถามที่ชาวปารีสเคยตั้งคำถามกับตัวเองในปี 1913 เมื่อพวกเขาจับจองตัวเพื่อเข้าไปเป็นพยานคนแรกที่ได้เชยชมคีตกวีแห่งตำนานอย่าง Igor Stravinsky กับการแสดงเพลง The Rite of Spring ครั้งแรกของโลก พวกเขาต่างตื่นเต้นที่จะได้ฟังผลงานของศิลปินชื่อดัง โดยที่ไม่รู้เลยว่าเพลงใหม่ล่าสุดของเขาถูกเขียนขึ้นมาอย่างบ้าคลั่ง ฉีกทุกทฤษฎีดนตรีในยุคนนั้นทิ้งไปหมด ทั้งซับซ้อนและเลยเถิดจนทุกคนต้องตะลึง
หลังจากที่เพลงบรรเลงไปได้แค่ไม่กี่นาที เริ่มมีผู้ชมแถวบนหัวเราะ ก่อนแถวล่างจะหัวเราะตาม แล้วเสียงหัวเราะฮาครืน ค่อย ๆ กลายเป็นเสียงโห่ร้องโกลาหล คนเริ่มตะโกนด่าขึ้นมาบนเวทีจนกลบเสียงเครื่องดนตรี เริ่มมีการปาข้าวของจนคนดูถูกไล่ออกจากโรงไปรับสิบ แน่นอนว่า หนังสือพิมพ์ในเช้าวันถัดมา เขียนวิจารณ์การแสดงครั้งนี้อย่างเผ็ดร้อน และทำลายชื่อเสียงของ Stravinsky จนป่นปี้
แต่ ณ ปัจจุบัน เขากลับถูกยกย่องให้เป็นคีตกวีที่มีอิทธิพลต่อวงการที่สุดคนหนึ่งในศตวรรษที่ 20 เปลี่ยนแปลงรูปแบบของการประพันธ์เพลงไปอย่างสิ้นเชิง The Rite of Spring ก็กลายเป็นรากของดนตรีแจ๊ส ดนตรีทดลองและดนตรีอิเล็กทรอนิกอีกหลายสาย นักดนตรีศึกษาลงความเห็นกันว่า คนปารีสในยุคนั้นแค่อยากจะฟังเพลงที่พวกเขาคุ้นเคยหลังเลิกงานเท่านั้น ท่วงทำนองที่ฟังกี่ครั้งก็ผ่อนคลายเหมือนเดิม และไม่มีใครพร้อมที่จะมาเจอเมโลดี้อันดุดันและซับซ้อนแบบนี้
โดยมีงานวิจัยเกี่ยวกับศิลปะเมื่อปี 2016 ยืนยันว่า คนส่วนใหญ่มักจะมีความสุขกับสิ่งที่พวกเขารู้จักอยู่แล้วมากกว่า ทั้งเพลง แบรนด์เสื้อผ้าไปจนถึงเซเล็บบนโลกออนไลน์ทั้งหลาย เรามีความสุขเพราะเรารู้จักสิ่งเหล่านี้อยู่แล้ว และเรารักสิ่งเหล่านี้ โดยเฉพาะเพลงที่เราเปิดฟังเป็นลูปได้ทั้งวันไม่มีที่สิ้นสุด ไม่แปลกที่หลายคนจะไม่อยากหาเพลงใหม่ ๆ ฟังอีกต่อไป
ในสมองของเราจะถูกวาดเครือข่ายขึ้นมาบนสมองเรียกว่า ‘เครือข่าย corticofugal’ เมื่อเราได้รู้จักเพลงอะไรซักเพลง สมองของเราก็จะวาดเส้นทางการวิ่งบนสมองขึ้นมาเป็นรูปแบบที่คุ้นเคย เมื่อวิ่งได้ตามทางถูกต้อง สมองก็จะหลั่งโดปามีนออกมา แต่ละแนวก็จะมีเครือข่ายไม่เหมือนกัน และยิ่งฟังเพลงเยอะเท่าไหร่ เราก็จะมีรูปแบบเครือข่ายในสมองที่กว้างขึ้น จนทำให้เราฟังเพลงได้ทุกแนว
แต่เมื่อสมองของเราได้ฟังเพลงที่ไม่มีอยู่ในเครือข่ายบนสมองของเรา สมองก็จะปิดกั้นไม่ให่โดปามีนไหลออกมาและทำให้เราหงุดหงิดกับเพลงที่ฟังอยู่ทันที เหมือนชาวปารีสเมื่อร้อยปีก่อน
ไม่ต้องสงสัยเลยว่าทำไมทุกคนถึงติดเพลง Someone Like You ของ Adele กันงอมแงม ด้วยทางคอร์ดสุดฮิต I, V, vi IV ถูกเล่นขึ้นมาเมื่อไหร่ โดปามีนก็ถูกปล่อยออกมามากมาย ส่วนหนึ่งเพราะเราเคยได้ยินคอร์ดนี้แล้วจากเพลงฮิตติดบิลบอร์ดชาร์ตเพลงอื่น ๆ มันเป็นการตลาดของเพลงป๊อปสมัยนี้
ในงานวิจัยยังมีข้อสันนิษฐานอีกว่า ที่สมองพยายามทำให้เรามีความสุขกับสิ่งที่เราคุ้นเคยมากเกินไป จนเราไม่อยากสนใจสิ่งที่ไม่คุ้นเคย มันแค่ไม่อยากปล่อยให้เราสนุกกับความแปลกใหม่ที่ไม่แน่นอน และผลักสิ่งเหล่านี้ออกไปจากชีวิตของเราเท่านั้นเอง จึงเข้าใจได้ว่าคนส่วนใหญ่ถึงหลงใหลและรู้สึกว่าเพลงเก่า ๆ เพราะกว่าเพลงสมัยนี้
การฟังเพลงใหม่ ๆ ท่ามกลางวิกฤตโลกระบาดตอนนี้ยิ่งยากเข้าไปอีก แต่มันจำเป็นมาก โดยเฉพาะช่วงเวลาที่ศิลปินทุกคนไม่มีงานโชว์และไม่มีช่องทางทำรายได้มากนัก ในช่วงประวัติศาสตร์ของเศรษฐกิจนี้โลกก็ยังหมุนไปเหมือนเดิม อย่างน้อยการที่เราฟังศิลปินใหม่ ๆ ซักวันละ 1 วง แล้วพูดถึงเขาซักหน่อย ก็ช่วยให้อาชีพศิลปินของพวกเขาไม่สั่นคลอนไปมากกว่านี้
ในช่วงเวลาที่ไม่มีอะไรแน่นอนแบบนี้แหละ เหมาะที่เราจะใช้ในการสร้างความทรงจำใหม่ ๆ ขึ้นมา เราจะต้องคิดถึงเพลงที่ได้ฟังในช่วงโควิดระบาด เหมือนที่เราคิดถึงเพลงเศร้าที่ฟังตอนอกหักครั้งแรกแน่นอน อย่าปล่อยให้รสนิยมการฟังเพลงของเราหยุดอยู่กับที่ไม่ว่าจะเจออะไรก็ตาม อย่าปล่อยให้สมองหลอกเราว่าเพลงที่เราฟังอยู่ดีที่สุดในโลกแล้ว
ในระหว่างที่เรากำลังตัดสินใจจะหาเพลงใหม่ ๆ ฟัง bandcamp ก็ยังจ่ายเงินให้ศิลปินอยู่เรื่อย ๆ เพื่อให้แน่ใจว่าศิลปินหน้าใหม่หรือแนวเพลงใหม่ ๆ จะมีที่ยืน อัลบั้มใหม่ ๆ จะออกมา The Rite of Spring ของยุคนี้จะไม่โดนทำลายล้างจนศิลปินย่อยยับไปทั้งชีวิต อย่างน้อยมีเราคนหนึ่งชอบเพลงของเขา ศิลปินก็คงชื่นใจและอาจทำเพลงออกมาเรื่อย ๆ จนกลายเป็น headliner ที่คนทั่วโลกอยากเห็นก็ได้ Fungjaizine ขอแค่อย่างเดียว อย่าหยุดฟังเพลงใหม่ ๆ เลย
อ้างอิง
pitchfork.com
theonion.com
