สำรวจโลกเพลงศาสนานอกกระแส พร้อม 5 วิธีเผยแผ่ลัทธิผ่านเพลง
- Writer: Sy Chonato
เธอลองฟังดู ใช้เพลงสอนสั่ง พาสาวกให้ไปถึงฝั่ง
เราจะไม่ตัดสินว่าศาสนาไหนดีกว่ากัน แค่อยากพาไปสำรวจโลกของศาสนาทางเลือกทั้งหลายผ่านเสียงเพลง มาดูว่าเขามีวิธีใช้เพลงเผยแผ่ศาสนาและความเชื่อแบบที่หนังสือวิชาสังคมและศาสนาไม่ได้สอนยังไงบ้าง
ในโลกนี้ยังมีลัทธิและความเชื่อมากมายที่เราไม่คุ้นเคยนอกจากศาสนา mainstream ที่เราเรียนมาในวิชาสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม หากอยากจะเข้าถึงมวลชนสมัยใหม่ที่นิยมเสพสื่อผ่าน YouTube เป็นส่วนมาก ศาสนาอาจต้องลองใช้เทคนิคเผยแผ่แพรวพราวให้ทันต่อโลกและดึงให้คนมาสนใจได้อย่างแยบยล โดยวิธีการไม่ต่างจากเพลงโฆษณาที่ทำให้เราจดจำสินค้าได้
Religious music หรือเพลงศาสนา เดิมถูกใช้เพื่อประกอบพิธีกรรม เพราะเพลงเป็นสื่อที่เข้าใจง่าย นำคำสอนศาสนาที่น่าหลับมาลดทอน ใส่ทำนองเข้าไปให้เข้าใจง่าย เหมือนบทสวดพระ เมื่อใส่จังหวะทำนองก็น่าฟัง ท่องง่าย ฟังง่ายขึ้น เป็นมิตรต่อสาวกและบุคคลทั่วไป มาดูกันว่าจะมีวิธีอะไรบ้าง
วิธีที่ 1 | แกล้งเป็นคนเลว
บางครั้ง ถ้าเราอยากให้คนบาปหันมาฟังเรา เราก็ต้องแกล้งทำเป็นคนเลวให้เขาเชื่อใจก่อนเนอะ
ในรัฐ Detroit ปลายยุค 80s ได้เกิดวง hardcore hiphop ใต้ดินหัวรุนแรง ชื่อ Insane Clown Posse ตัวย่อว่า ICP ที่มีคนรักและคนเกลียดล้นหลาม ถูกเรียกว่าเป็น Horrorcore แนวเพลงสยองขวัญนี้ประกอบขึ้นจากสองสหายดูโอ้แต่งเป็นตัวตลกหลอน ๆ นามว่า Violent J และ Shaggy 2 Dope ทำเพลงเนื้อหาพูดเรื่องหยาบคาย รุนแรง สยองขวัญ ความตาย การฆาตกรรม อาชญากรรม เกลียดโสเภณี จนทำให้พวกเขาถูกห้ามเล่นในหลาย ๆ เมือง เพราะมีเนื้อหาไม่เหมาะสม แม้โดนดูถูกโดยนักวิจารณ์และคนนอก แต่ก็ได้ใจแฟนคลับคนโฉดจำนวนมาก พวกกลุ่มแฟนเหนียวแน่นของพวกเขาเรียกตัวเองว่า ‘จักกาโล่’
“คุณต้องพูดภาษาของพวกเขา คุณต้องทำให้เขาสนใจ ได้ใจพวกเขา บอกเขาว่าคุณเป็นพวกเดียวกับเขา คุณเป็นปุถุชนคนเดินถนน และคุณพูดจากประสบการณ์ตัวเอง จากนั้นตอนจบค่อยก็บอกเขาว่า ‘พระเจ้าได้ช่วยฉัน’”
หลังจากอยู่มา 20 ปีเพื่อสรรเสริญความระยำตำบอนของโลกใบนี้ วันดีคืนดี อปป้าทั้งสองก็ประกาศตัวว่าเป็นคริสเตียนเผยแผ่ศาสนาแบบลับ ๆ มาตลอด ตึ่งโป๊ะ! Violent J อธิบายว่า ที่แสร้งเป็นคนโหดร้าย รักความรุนแรง และซาดิสต์ เพื่อหลอกให้แฟน ๆ เชื่อใจ แล้วค่อยบอกให้เขาเชื่อในพระเจ้า โห โคตรแยบยล! แต่แหม… ก็ถ้าอยากชวนให้คนบาปมาสนใจศาสนา ก็ต้องหลอกว่าเราเป็นคนเลวก่อนสิ แล้วค่อยตีแสกหน้าทำให้ community จักกาโล่สั่นคลอน
ลองรับชมดูว่าเผยแผ่ศาสนาได้แนบเนียบไหม?
ใครชอบแนวเพลงศาสนาฮาร์ดคอร์ ลองไปดูลิสต์ Hardcore Christian Bands ใน Wikipedia เปิดหูเปิดตามาก ๆ ทีเดียวเลยแก
วิธีที่ 2 | เล่นซํ้าวนไปสิคะ
กฎข้อแรกของการทำให้คนเชื่อ คือการพูดซํ้า ๆ บทเพลงสวด Mantra ของศาสนาฮินดู คือการท่องบทสวดซํ้า ๆ ให้เกิดความสงบในจิตใจในทรวง
ครั้งแรกที่ได้ยิน Mantra ตอนเดินหาซื้อผ้าย่านพาหุรัด รู้สึกติดหูเพลินมากจนต้องซื้อซีดีกลับมาฟังบ้าน ก่อนจะพบว่าตลอดทั้งแผ่น เวลา 50 กว่านาทีคือการเล่นซํ้าท่อนเดิมตลอดไป ฟังวน ๆ ไปก็ทำให้เกิดสมาธิเพลินดีนะ เนื้อหาเกี่ยวกับบูชาเทพเจ้า เช่น Gayatri Mantra บูชาพระอาทิตย์ ฟังไม่กี่นาทีก็จดจำร้องตามได้ เสริมสร้างศรัทธา ปัญญา สมาธิ
ความซํ้า (repetition) คือพื้นฐานแรกของดนตรีที่เชื่อมทุกวัฒนธรรมบนโลกในเชิงประสาทวิทยา สมองของเราชอบความซํ้าจำเจ หรือเลือกสิ่งที่เขาเคยพบเจอมาก่อนเสมอ บางเพลงที่เราไม่ชอบ ฟังไปซํ้า ๆ วนไปวนมาก็เพราะขึ้นได้
“Repeat a lie enough times and it becomes the truth”
แม้จะเป็นคำกล่าวของ Joseph Goebbels รัฐมนตรีโฆษณาชวนเชื่อของพรรคนาซี แต่เรื่องดี ๆ อย่างศาสนาที่เราอยากส่งต่อไปสู่มวลชนบางครั้งก็ต้องใช้วิธีซํ้าวนไป มันเวิร์คนะแก
บางครั้ง ถ้าเราอยากให้เขาเชื่อเราแค่ต้องพูดซํ้า ๆ จนคนติดหู ติดหัว และติดใจ ขอฟังวนไปอีกสักที
วิธีที่ 3 | แปลงเพลงที่คุ้นเคย
‘ธรรมกาย’ เป็นตัวอย่างกลุ่มความเชื่อที่มีวิธีการชวนคนใหม่ ๆ มาเข้าร่วมได้น่าสนใจมาก ๆ มีโครงการประกวดนำเพลงฮิตที่คนรู้จักอยู่แล้ว เช่น ขอใจแลกเบอร์โทร คุณและคุณเท่านั้น มาแปลงเนื้อเป็นเพลงเพื่อถ่ายทอดความเชื่อเรื่องการทำบุญแบบธรรมกาย แต่ก็ไม่แน่ใจว่าเชิงกฎหมายลิขสิทธิ์นั้นผิดไหม แต่ก็ทำให้คนจดจำและร้องตามได้ นำมาทำ mv ประกอบเพลงแสนสดใส
มีแต่บุญและบุญเท่านั้น ที่ทำให้ผมหยุดเหงา มีแต่บุญและบุญเท่านั้น ที่ทำให้ผมคลายเศร้า
จริง ๆ ในโลกนี้ การนับถือศาสนาพุทธถือเป็นศาสนานอกกระแสหลักของโลกเหมือนกัน เพราะมีคนนับถือพุทธเพียง 10% ของโลกเท่านั้น แล้วยังแยกแตกแขนงไปอีกหลายสายของความศรัทธา ธรรมกายที่อาจจะเป็น controversial topic อยู่ในช่วงนี้ ก็คือศาสนาทางเลือกอีกทาง
เพลง ‘บุญและบุญเท่านั้น’ แปลงมาจาก ‘คุณและคุณเท่านั้น ‘ ของแกงส้ม
เพลง ‘เขตรักษาใจ’ แปลงมาจาก ‘ขอใจแลกเบอร์โทร’ ของหญิงลี ศรีจุมพล
วิธีที่ 4 | ทำให้เป็นเพลง EDM คึกคัก
หลายคนที่นับถือศาสนาคริสต์ อาจจะคุ้นเคยกับเพลงคริสเตียนมิวสิก เช่น gospel, christian rock รวมถึงเพลงที่ร้องในโบสถ์มีแพร่หลายทั่วไป เพิ่งรู้ดนตรีแนวศาสนาได้แตกแขนงไปถึง EDM หรือ electronic dance music ด้วย
รู้สึกว่าตอบโจทย์วัยรุ่น คนหนุ่มสาว สายตื๊ด แฟนเพลงเสียงสังเคราะห์สมัยใหม่ที่รู้สึกว่าเพลงป๊อป หรือร็อกนั้นชวนหลับไม่ตื่นเต้นเร้าใจ อยากกระโดดก็ลองทำเพลงศาสนา genre ใหม่ ๆ ออกมาบ้าง แปลกดี
คนที่สนใจสามารถเข้าไปลองฟังได้ที่ http://www.godsdjs.com ประทับใจมาก ๆ เลย ที่ได้เห็นความหลากหลายแขนงของดนตรีศาสนา ที่พัฒนาไปตามรสนิยมของคนรุ่นใหม่ที่ไม่อยู่กับที่
หากส่องดูเพลงธรรมะแบบไทย ๆ แนว EDM ก็มีคนทำ Electronic Dhamma Music ออกมาเหมือนกัน ลองฟังดู ไม่รู้ว่าตั้งใจล้อเลียนหรือเผยแผ่บุญอย่างแนบเนียนเหมือนกันนะเนี่ย
L & W Breaking Ground – EDM แนวคริสเตียน
Electronic Dhama Music – EDM แนวธรรมะ
วิธีที่ 5 | ทำให้แบ๊วน่ารักเสพง่าย
ไม่มีใครชอบการถูกสั่งสอน บางครั้ง หากศาสนาต้องการจะหาคนใหม่ๆมาร่วมลัทธิและความเชื่อก็ต้องใช้วิธีที่น่ารักนุ่มนิ่ม ใช้ความแบ๊วสดใสน่ารักเฟรนลี่เข้าชักจูง มีคนใช้วิธีนี้เยอะมาก เพื่อดึงดูดคนรุ่นเด็ก วัยรุ่น ให้หันมาสนใจ จดจำได้ อย่างน่าเอ็นดู
ตัวอย่างแรกก็คือมิวสิกวีดีโอ ไปละหมาดกันเถอะ ขับร้องโดยดช.ศรัณย์ หมัดป้องตัว ใช้เด็กชายและผองเพื่อนเป็นดำเนินเรื่อง สอนวิธีการทำละหมาดอย่างน่ารักแยบยล
ใครติดใจเพลงอิสลามคิวท์ ๆ แบบนี้ ชวนให้ฟัง เพลงประวัตินบีมุฮัมหมัด ด้วยละกันนะ น่าร้ากกกมาก
นอกจากนี้ ลัทธิโอมชินริเกียว ที่เคยฮิตในประเทศญี่ปุ่น โด่งดังไปทั่วโลก แม้ตายลงไปในยุค 90s ลัทธินี้ก็เคยใช้วิธีสายแบ๊วในการชักชวนคนมาร่วมความเชื่อเหมือนกัน นอกจากจะจัดรายการทอล์กโชว์คุยกับพระอาจารย์ หาความหมายของชีวิตในยุคที่เงินไม่ตอบโจทย์ ก็ยังมีรายการเพลงออกท่าทาง เนื้อร้องเชิดชูท่านอาจารย์โชโกะ อาซาฮาร่า ซํ้า ๆ ท่าเต้นไม่ยากแบบที่อาม่าก็สามารถขยับแขนขา เต้นตามได้ แถมสร้างการ์ตูนอะนิเมะสุดน่ารักออกมาด้วย เอาโล่สายแบ๊วไปเลย
แม้ตอนจบของลัทธินี้จะเป็นโศกนาฏกรรมปล่อยก๊าซพิษซารินในรถใต้ดินโตเกียวในปี 1995 มีผู้เสียชีวิต 12 คน บาดเจ็บ 6,000 คน แต่ความน่ารักสดใสทางเลือกก็พาเอาสาวกมาร่วมกลุ่มได้เยอะมากมายอยู่ในยุคนั้น
ใครติดใจความน่ารัก ชวนไปดูการ์ตูนแบบเต็ม ๆ ของลัทธินี้ได้ที่นี่เลย
หากใครทำเพลงศาสนา ไม่ว่าจะกระแสหลัก หรือนอกกระแส ส่งมาลงฟังใจได้เสมอเลยนะ ฟังใจเปิดใจรับทุกความเชื่อและความศรัทธา มาสำรวจโลกและความหลากหลายของความเชื่อและดนตรีของมนุษย์โลกไปด้วยกัน ♥️
