เช็คให้ดีก่อนซื้อเสื้อวงมือสอง! เสื้อปลอมไม่ได้ทำร้ายแค่ศิลปิน แต่ยังทำลายวงการดนตรีด้วย
- Visual Designer: Karin Lertchaiprasert
- Writer: Peerapong Kaewthae
นอกจากโชว์อันน่าประทับใจ หรือโมเมนต์ที่ได้ร้องเพลงที่เราชอบมาก ๆ ในคอนเสิร์ตไปพร้อมกับศิลปินที่เรารัก ก็เหลือแต่เสื้อวงเนี่ยแหละคือหลักฐานของความสนุกในค่ำคืนที่ผ่านไปแล้ว ที่ยังจับต้องได้ เสื้อวงเลยไม่ใช่แค่แฟชั่นฉาบฉวยที่ซื้อมาเพื่อตามใคร แต่เป็นสัญลักษณ์ของการเป็นแฟนเพลงตัวจริง แต่ละวงก็มีภาพลักษณ์ที่เราอยากหยิบมาสวมใส่อยู่ผ่านเอกลักษณ์ของวงหรือเพลงที่เราชอบ แถมยังดึงดูดคนที่ชอบอะไรเหมือนเราเข้าหากัน กลายเป็นคอมมิวนิตี้ที่แข็งแรง ได้แชร์เรื่องราวของศิลปินออกไปก็ทำให้ศิลปินมีชื่อเสียงมากขึ้น ที่สำคัญ มันคือการซัพพอร์ตศิลปินโดยตรง การได้ใส่เสื้อของวงที่เราชอบไปดูโชว์ของพวกเขาก็น่าจะเป็นวิธีบอกรักศิลปินอีกวิธีหนึ่งที่ดี
ตลาดเสื้อวงมือสองจึงเกิดขึ้นมาเพื่อรองรับความต้องการตรงนี้ เนื่องจากเสื้อวงหลายตัวมีจำนวนจำกัดหรือหาซื้อได้แค่ในคอนเสิร์ตใดคอนเสิร์ตหนึ่งเท่านั้น แล้วไม่ใช่ทุกคนที่จะมีโอกาสได้ไปจับจองด้วยตัวเอง ก็ต้องพึ่งพาตลาดเสื้อวงมือสองเหล่านี้ เพื่อเป็นเจ้าของเสื้อวงที่เราชอบ ทำให้ตลาดตรงนี้มีเงินสะพัดอย่างไม่น่าเชื่อ หลายคนก็ยอมจ่ายเพื่อให้ได้เป็นส่วนหนึ่งของแฟนเพลงวงที่เรารัก
แต่เร็ว ๆ นี้ วง Safeplanet ได้ออกมาเตือนแฟนเพลงทุกคนให้ระวัง ตอนนี้เสื้อวงของพวกเขากำลังมีของปลอมระบาดเต็มไปหมด การซื้อเสื้อวงมือสองอาจถูกมิจฉาชีพหลอกขายของไม่มีคุณภาพได้ ความแย่ของเรื่องนี้คือไม่ใช่เฉพาะแค่วงของเขาที่โดน มีอีกหลายวงกำลังเผชิญปัญหานี้เหมือนกัน อย่าง คณะขวัญใจ หรือ Taitosmith
เพราะความต้องการกับจำนวนสินค้าที่มีในตลาดไม่สัมพันธ์กัน ทำให้เสื้อวงของหลาย ๆ วงถูกอัพราคาจากไม่กี่ร้อย ขึ้นไปแตะหลักพันทันที ทำให้มีพ่อค้าหัวใสบางคน พยายามลอกเลียนแบบลวดลายบนเสื้อ แถมยังใช้เสื้อรุ่นเดียวกับศิลปินเพื่อปลอมแปลงให้เหมือนที่สุด แล้วนำไปขายในตลาดที่มีคนพร้อมจะจ่ายเท่าไหร่ก็ได้เพื่อให้ได้ใกล้ชิดกับศิลปินมากที่สุด ยิ่งตั้งการประมูลจนราคามันพุ่งไปไกลกว่าความเป็นจริงมาก พ่อค้าก็ยิ้มหวาน คนที่จ่ายเงินไปก็ได้ของไม่มีคุณภาพ แต่คนที่เศร้าที่สุดจะเป็นใครไม่ได้ ซึ่งเงินเหล่านี้ไม่มีทางไปถึงศิลปินที่พวกเรารักแน่นอน
เราเคยพูดถึงความสำคัญของ merchandise หรือสินค้าของสินค้าศิลปินไปแล้วใน Merchandise สำคัญกับศิลปินยังไง พาไปส่องของประหลาดที่ศิลปินระดับโลกทำขาย ในฐานะกระบอกเสียงที่ทำให้คนทั่วไปรู้จักศิลปินมากขึ้น ยิ่งในยุคนี้ ที่เพลงอาจไม่ใช่สินค้าหลักสำหรับศิลปินบางวงที่จะทำเงินกับมันได้เยอะที่สุด การทำโชว์ให้โดดเด่นจนแฟนเพลงอยากตามไปดูแล้ว การทำซีดีให้น่าสะสม ทำเสื้อให้น่าใส่หรือทำสินค้าปัง ๆ ออกมาให้คนจับจ่ายก็สำคัญไม่แพ้กัน
มันคือปากท้องของศิลปิน ต่อให้พวกเขาได้เงินจากการเล่นคอนเสิร์ต แต่เงินเหล่านั้นก็ถูกเอาไปจ่ายกับค่าเดินทาง ค่าออกแบบโชว์ ค่าบำรุงรักษาเครื่องดนตรี เพื่อให้โชว์ของพวกเขาสดใหม่อยู่เสมอ แต่เงินที่มาจากสินค้าของศิลปินเนี่ยแหละ ที่จะซื้ออาหารเพื่อหล่อเลี้ยงชีวิตและจิตวิญญาณของศิลปิน สินค้าปลอมในตลาดกำลังฆ่าพวกเขาอย่างช้า ๆ
เมื่อรายได้จากการเป็นศิลปินไม่พอจุนเจือ พวกเขาก็ต้องหางานหลักเพื่อมาหล่อเลี้ยงชีวิตให้อยู่รอด ทำให้เสียโอกาสไปมากมายในการโชว์ หรือต่อยอดความฝันของตัวเอง เมื่อเวลาผ่านไปก็อาจจะท้อและห่างไกลจากเส้นทางศิลปินไปเรื่อย ๆ จนยอมแพ้ไปเอง เมื่อวงดนตรีดี ๆ ไม่น้อยลง เราก็ไม่เหลือเพลงทางเลือกดี ๆ ให้ฟังกัน เป็นลูกโซ่ไปเรื่อย ๆ อย่าคิดว่าแค่ก็อปเสื้อวงครั้งเดียวจะไม่เป็นไร
ข้างบนคือหนึ่งในความอัดอั้นใจของ คณะขวัญใจ จากบทสัมภาษณ์กับ Fungjaizine ที่ชวนให้ทุกคนอุดหนุนของแท้จากศิลปินเท่านั้น จะเห็นได้ว่าศิลปินก็ไม่เคยนิ่งนอนใจเรื่องนี้ ส่วนหนึ่งเพราะเป็นห่วงความรู้สึกของแฟนเพลงที่ถูกหลอกขายของปลอมด้วย
ถ้าเป็นคนรักศิลปินจริง เราคงไม่อยากทำร้ายศิลปินด้วยการอุดหนุนของปลอมแน่นอน แต่มันยากเหมือนกันที่จะสังเกตว่าพ่อค้าคนไหนมาดีมาร้าย สินค้าชิ้นไหนคือของจริงหรือของปลอม การซื้อสินค้ากับมือศิลปินเลยคือช่องทางที่ปลอดภัยที่สุด อย่างน้อยก็แน่ใจได้เลยว่าเงินทุกบาทของเราจะเข้ากระเป๋าตังของศิลปินทันที ศิลปินบางวงก็อาจจะให้จับจ่ายผ่านออนไลน์ได้ก็ติดต่อจากช่องทางของศิลปินโดยตรงเลยดีกว่า
แต่ถ้าอยากได้จริง ๆ เพราะไม่มีโอกาสไปซื้อด้วยตัวเอง หรือซื้อไม่ทัน ก็ควรตรวจสอบชื่อเสียงเรียงนามของพ่อดูก่อนว่ามีเครดิตที่ชัดเจนแค่ไหน ขายมานานรึยัง มีประวัติที่ไม่ดีรึเปล่า นำเลขบัญชีธนาคารของเขาไปตรวจสอบว่า เคยมีพฤติกรรมขี้โกงมั้ย เพื่อป้องกันไม่ให้ตัวเองถูกหลอกหรือโกงได้ เราคงห้ามเขาไม่ให้ปลอมเสื้อวงไม่ได้ แต่เราช่วยกันสอดส่องและไม่อุดหนุนคนเหล่านี้แทน เมื่อไม่มีใครซื้อ พวกเขาก็ไม่มีโอกาสจะหลอกเงินใครได้
ไม่ใช่เฉพาะเพลงเท่านั้น ทันทีที่ศิลปินผลิตผลงานอะไรออกมาเช่นลายเสื้อหรือสินค้าใด ๆ ล้วนมีลิขสิทธิ์เป็นของศิลปินแต่เพียงผู้เดียว ใครต้องการทำซ้ำ ดัดแปลงหรือเผยแพร่ก็ต้องมีคำอนุญาตจากตัวศิลปินเป็นลายลักษณ์อักษรก่อน ไม่อย่างนั้นจะผิดกฎหมายทันที ศิลปินสามารถฟ้องร้องได้ ถ้าเป็นไปได้ก็อยากให้แฟนเพลงช่วยกันเป็นหูเป็นตาด้วย เมื่อพบเห็นการละเมิดลิขสิทธิ์หรือหลอกลวงโดยใช้ชื่อศิลปินคนไหน ต่อให้เราไม่เคยฟังเพลงพวกเขาเลยก็ตาม ให้แจ้งตัวศิลปินหรือแจ้งคนรอบตัวทันที ไม่ให้ใครมาหาประโยชน์บนความทุกข์ของคนอื่น
อย่ามองว่าแค่สินค้าไม่กี่ชิ้น ศิลปินไม่ตายหรอก แต่ถ้าปล่อยให้มีการละเมิดลิขสิทธิ์กันแบบนี้ต่อไป ผลกระทบของมันจะต้องมาถึงศิลปินของเราซักวันหนึ่ง และเราที่เป็นคนฟังก็อาจไม่มีโอกาสได้ฟังเพลงของพวกเขาอีก ถ้าปล่อยให้พวกเขาเผชิญปัญหาเหล่านี้อยู่คนเดียว ท่องพร้อมกัน! ซื้อของจากมือศิลปิน! ไม่อุดหนุนของปลอม! แล้วอย่าลืมใส่เสื้อวงไปดูโชว์ของพวกเขาด้วย!
